مطالعه تطبیقی مبانی فقهی و حقوقی ریاست مرد بر خانواده

پایان نامه
چکیده

ریاست مرد بر خانواده از مباحث مهمی است که در نظام حقوقی اسلام مورد توجّه قرار گرفته است. ماده 1105 قانون مدنی ایران که برداشتی از نصوص شریعت اسلامی، به ویژه آیه 34 سوره نساء می باشد، ریاست خانواده را از خصائص شوهر معرّفی کرده؛ امّا در مورد محدوده، شرایط و علل انتخاب مرد به عنوان رئیس خانواده، اتّفاق نظر وجود ندارد. با برّرسی مبانی عقلی و نقلی ریاست مرد بر خانواده و تعمّق در آیات وحی، می توان دریافت که ریاست مرد بر خانواده، به معنای سلطه طلبی و زورگویی نیست. از دیدگاه اسلام، ریاست و سرپرستی در خانواده، پذیرفتن مسئولیت مراقبت از همسر و فرزندان و توجّه و رسیدگی به امور آنان در جهت تأمین مصلحت و سعادت خانواده می باشد که به تناسب ویژگی ها و توانایی های فطری مرد بر دوش او نهاده شده است؛ زیرا فرهنگ روابط زوجین در قرآن کریم، علاوه بر آن که با هر گونه ظلم و ستم مخالف است، هرگز به دنبال آن نیست که همسران، همچون دو مدّعی در مقابل یکدیگر قرار گیرند و خواهان حقّ و حقوق خود باشند، بلکه آموزه های اخلاقی همچون گذشت، معاشرت به معروف و غیره همواره در آن فرهنگ محوریت دارند؛ از این رو، تحت لوای چنین فرهنگی، مفهوم قوّامیّت مردان بر زنان، نظارت و ریاستی است که برای دوام و انتظام بخشیدن به نظام خانواده، لازم و ضروری است که در نهایت باعث شکل گیری خانواده ای سالم و سعادتمند می شود. سرپرستی و ریاست مرد بر امور خانواده و اعضای آن در دو قسمت قوّامیّت شوهر و ولایت پدر بر فرزند مطرح می شود که برای احراز و تصدّی این مسئولیت، مرد باید واجد اهلیّت قانونی باشد؛ یعنی علاوه بر بلوغ جسمانی و عقل، از رشد و کمال فکری هم برخوردار باشد. سرپرستی مرد در شاخه ریاست و قوّامیّت بر همسر به طور محدود منظور می گردد و تنها، گستره ی روابط مالی زوجیّت و امور مربوط به مصلحت و حفظ نظام خانواده را در بر می گیرد. شوهر به هیچ وجه حقّ دخالت در امور مالی زن را ندارد و تنها نسبت به امور غیر مالی، در راستای حفظ صلاح و حیثیت خانواده می تواند بر معاشرت ها و اشتغال زن اعمال نظارت کند، لذا به بهانه ی اعمال ریاست خود و سرپیچی زن، حقّ تنبیه و تأدیب ندارد. در شاخه دیگر ریاست مرد؛ یعنی سرپرستی و ولایت بر فرزند، اصل بر عمومیت و فراگیری اختیار پدر، خواه در امور مالی و خواه در امور غیر مالی می باشد. عنصر مصلحت و غبطه مولّی علیه، مهم ترین مرزی است که اختیار ولایی پدر را محدود می سازد و از خطرهای احتمالی آن می کاهد. ریاست مرد به هیچ وجه منافی حقوق زن در خانواده نمی باشد و مرد موظف به تأمین و تضمین این حقوق می باشد.

منابع مشابه

تصویر ریاست مرد بر خانواده در آینه وحی

متن کامل

مبانی حقوقی و فقهی اجرای پیش از موعد قرارداد با مطالعه تطبیقی در اسناد بین‌المللی

                  با آنکه طرفین قرارداد، ملتزم به اجرای تعهدات خود در موعد مقرر می­باشند، امّا در مواردی از این امر تخطی می­شود و متعهد، نسبت به اجرای تعهدات خود در زمان پیش بینی شده اقدام نمی­کند. مصداق بارز این امر، تأخیر اجرای تعهد است. با وجود این ممکن است تحت شرایطی، متعهد تمایل داشته باشد که تعهد خود را قبل از موعد مقرر ایفا نماید. در این گونه مواقع، باید وضعیت حقوقی چنین اقدامی از دیدگاه ...

متن کامل

مبانی فقهی و حقوقی نظام تعدد زوجات در خانواده

تعدد زوجات تحت تأثیر عوامل متعدد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی همواره وجود داشته است. قرآن در بحث تعدد زوجات، درصدد نظم بخشیدن به برخی از این عوامل و محدود کردن توسعه بی رویه تعدد زوجات در جامعه اسلامی بوده است. محدودیت تعداد و شرایط خاصی مانند رعایت عدالت میان ایشان نشانگر این معناست. شأن نزول آیات می نمایاند که عامل بسترساز تعدد زوجات عمدتاً رسیدگی به امور یتیمان و زنان بی سرپرست بوده است و الا در...

متن کامل

مبانی فقهی و حقوقی بازار دارایی‌های فکری

در طول چند دهۀ گذشته، دارایی‌های نامشهود در تمامی شرکت‌ها افزایش یافته است. علائم تجاری، امتیاز یا حق نشر، اختراعات، تعهدات قراردادی، سرقفلی و سایر دارایی‌های فکری از جمله دارایی‌های نامشهود هستند که امروزه در صورت‌های مالی شرکت‌ها منعکس می‌شوند و دارای ارزش مالی بسیار بالایی هستند؛ از این رو، با توجه به اهمیت بسیار بالای دارایی‌های فکری در ایجاد ارزش افزوده در اقتصاد، برای دادوستد این دارایی‌ه...

متن کامل

مبانی اخلاقی، فقهی و حقوقی تغییر جنسیت

زمینه: مساله تغییر جنسیت یکی از مسائل بحث برانگیز دنیای امروز است، به‌طوری که کشورها، ادیان و نظام‌های حقوقی مختلف جهان رویکردهای متفاوتی نسبت به آن دارند. دین اسلام و به‌ویژه مذهب شیعه این موضوع را به‌طور کامل مورد بررسی قرار داده و عمل تغییر جنسیت را با رعایت الزامات و شرایط خاص مجاز می‌داند. همینطور وضعیت فرد را بعد از انجام اعمال تغییر جنسیت تا حدود زیادی روشن ساخته است. با این حال افراد زی...

متن کامل

مبانی فقهی - حقوقی نهادداوری در حقوق خانواده

چکیده با توجه به اهمیت خانواده و حساسیت روابط میان اعضای آن،شارع مقدس ، روش های قضایی حل اختلاف را مناسب با طبیعت ومصالح خانواده وزوجین ندانسته،لذا ،استفاده از«نهاد حل اختلاف خانوادگی»را پیشنهاد کرده است ؛که مفاد آیه 35 سوره نساء،به روشنی دلالت بر حجیت واعتبار این نهاد، نزد شارع مقدس دارد. نهادداوری(حکمیّت خانوادگی)،نهادی اجتماعی – فرهنگی ،غیر قضایی،مبتنی برصلح وسازش است که زوجین وخویشاوندان آ...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده الهیات میبد

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023